Bij Michiel de Jong stroomt het zeewater door de aderen. En niet alleen zeewater, want na een leven op zee bij de koopvaardij en de marine kwam hij terecht bij verschillende waterschappen. 3 jaar geleden begon hij aan zijn eerste project via Van Dijk Employment Services, bij hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. Daarna volgde Waternet en nu werkt hij als verandermanager bij Waterschap Rivierenland, nog altijd via Van Dijk.

Carrièrekeuzes
“Toen ik de havo afmaakte dacht ik nog: ik wil bij de politie. Mijn vader stuurde me echter naar de Hogere Zeevaartschool, voor de studie (scheeps)werktuigbouwkunde/stuurman. Het was een zware studie, maar ik ben dankbaar dat ik hem heb gedaan. Mijn vader en opa hebben allebei gevaren, dus dat zit echt in mijn bloed.”
Na zijn opleiding was het lastig om een baan te vinden. Michiel was dienstplichtig en ging bij de marine. Na zijn diensttijd deed hij de verkorte opleiding tot mijnenjachtofficier. “In de scheepvaart heb ik geleerd wat werken is, en improviseren en verantwoordelijkheid. Ik leerde hoe je in een team werkt en hoe belangrijk vertrouwen is.”

Van marine naar waterschappen
Behalve als mijnenjachtofficier en hoofdscheepswerktuigkundige/eerste stuurman werkte Michiel in een energiecentrale en in academische ziekenhuizen, waar veel complexe techniek en organisatie samenkomen. Vanwege de drive om dingen (beter) te regelen stapte hij uiteindelijk over van de technische hoek naar het verandermanagement.

Met de overgang naar een waterschap stapte hij een heel andere wereld in. “Ik was gewend vanuit resultaat te denken. Waterschappen richten zich veel meer op relaties."
Michiels idee dat er beter ingezet kan worden op preventie dan op het oplossen van problemen was de aanzet om adviseur te worden, en uiteindelijk aan verandertrajecten te gaan werken.

Michiel is erg enthousiast over waterschappen. “Je kunt in de sloot springen zonder ziek te worden, de zee blijft buiten en het water blijft op peil. Weinig mensen in de wereld kunnen zeggen dat ze daaraan meewerken. Dat vind ik echt fantastisch.”
Toch hebben andere organisaties ook voordelen. “Bij gemeentes bijvoorbeeld is er veel meer urgentie. Als er bij een arme gemeente torenhoge ambities of lastige vraagstukken zijn, is dat voor mij bedrijfsmatig makkelijker dan hier bij het waterschap, waar urgenties wat meer in de toekomst liggen. Hoe ingewikkelder hoe beter. Dan is het de kracht om het eenvoudig en bestuurbaar te maken.”

Het 'waarom'
Het ‘waarom’ speelt een grote rol in Michiels werk. Ten eerste bij het kiezen van een nieuwe opdracht. Dan is het belangrijk te weten waarom hij wordt ingeschakeld. “Natuurlijk moet er ook een klik zijn, en vertrouwen van beide kanten.”
In het werk zelf is het ’waarom’ cruciaal. “Mensen gaan niet veranderen als ze het ‘waarom’ niet weten. Als voor het gevoel van de medewerkers alles op rolletjes loopt, zien zij het nut van verandering niet in. Als er niets faliekant misgaat, zullen mensen niet veranderen. Het is dus belangrijk dat iedereen weet wat er gaat veranderen en waarom.”
In feite brengt Michiel de mensen samen, zodat hij iedereen duidelijkheid kan bieden. Hij begeleidt het veranderproces; hij verbindt mensen, maakt duidelijk wie welke rol heeft in de verandering en legt uit hoe ze gaan veranderen. “En omdat ik in assetmanagement en onderhoud zit, kan ik ook een beetje op de inhoud helpen.”

De regiekamer
De regiekamer van Waterschap Rivierenland is waar het sinds eind 2023 voor Michiel allemaal om draait. Hier houden ze het water in sloten, rivieren en dergelijke op het peil dat door het waterschap is vastgesteld, rekening houdend met natuur en veiligheid, maar ook met de wensen van belanghebbenden, zoals boeren en vissers. In de regiekamer wordt het peil gehandhaafd, en dat betekent dat er bijvoorbeeld bij zware regenval of droogte moet worden ingegrepen.

Een andere taak van de regiekamer is het toezicht houden op de installaties van het waterschap, bestaande uit 20 zuiveringen, 80 rioolgemalen en ongeveer 400 poldergemalen. Zowel het rioolwater als het oppervlaktewater moet voldoen aan bepaalde zuiverheidsnormen. Hier houdt de regiekamer toezicht op, maar ook op storingen bij de installaties. “De samenwerking tussen de mensen die op de installaties rondlopen en de collega’s in de regiekamer is belangrijk. Een van mijn taken is het samenspel goed krijgen.”

Ook wordt er druk gewerkt aan het verzamelen en analyseren van data, zodat er gemakkelijker kan worden ingegrepen vóórdat er iets misgaat, in plaats van te reageren op het moment dat het misgaat. Zo kan het waterpeil in polders naar beneden worden gebracht vóór een flinke regenbui, zodat er geen overstromingen ontstaan. Ook in het slibtransport zou meer automatisering praktisch zijn. Als het rioolwater gezuiverd wordt, blijft er slib achter. Het meeste hiervan wordt afgevoerd voor verbranding, en er wordt ook biogas van gemaakt. Als er veel slib in één keer aankomt bij een zuivering, moet het ergens naartoe. Nu wordt dat handmatig vanuit de regiekamer geregeld, maar het doel is om dergelijke maatregelen in de toekomst automatisch te laten verlopen.

De regiekamer heeft ook een taak in de veiligheid van dijken en sluizen. Daarnaast richt ze zich op het bedienen van machines om stilstaand water zuiver te houden, door schoon water binnen te laten vanuit de rivier of door te spoelen. Niet alles wordt op afstand bediend. Een aantal systemen gaat nog met de hand. Technische storingen en calamiteiten worden gemeld door boeren, medewerkers op locaties of door het piepsysteem.

Integrale regie
In 2015 werden de verschillende regiekamers al samengevoegd op 1 locatie. Inmiddels worden de vraagstukken waar de regiekamer mee te maken krijgt steeds complexer en integraler. “In feite zijn er nu 2 teams die elkaar zo nu en dan opzoeken: 1 voor het waterpeil en 1 voor de zuivering. Het is mijn taak om hier 1 team van te maken, de basis op orde te brengen, waardoor veel meer vraagstukken kunnen worden opgelost die voor beide teams gelden. Nu zitten de 2 teams soms hetzelfde werk te doen, terwijl ze beter hun krachten kunnen bundelen.”

Naast de regiekamer zit de calamiteitenruimte, waar risicoprofielen worden gemaakt en medewerkers de schermen continu in de gaten houden. Alle installaties zijn erop te zien, zodat de ontwikkelingen intern en in het land gevolgd kunnen worden. Zo kan het waterschap zich voorbereiden op zaken als hoge rivierstanden en griepepidemieën. Daarnaast coördineert de calamiteitenruimte de maatregelen die getroffen moeten worden als bijvoorbeeld de elektriciteit uitvalt bij een installatie.
Michiel houdt zich ook bezig met de dataonderbouwing van bepaalde maatregelen die ter preventie kunnen worden genomen. De 2 teams worden samengevoegd en de regiekamer en calamiteitenruimte werken met dezelfde data. De overgang naar integrale regie is bijna afgerond en dat betekent dat Michiels werk er bijna op zit.

De uitdaging van de verandering
Verandering is vaak moeilijk voor de mens, en dat maakt elk project voor Michiel uitdagend. “Vaak is er weerstand tegen verandering, en het is mijn taak om erachter te komen waar die weerstand in zit. En is die dan te overbruggen of te verzachten? Daar is geduld voor nodig, het kan een langdurig proces zijn.”

Doorvragen is belangrijk in Michiels vak. Daarnaast is objectief blijven een must. “Na een jaar wil ik niet tot het meubilair behoren, vandaar dat ik ook onafhankelijk wil zijn. Via Van Dijk bij het waterschap werken is daarom een goede optie.”

De toekomst
Michiel vindt naast zijn werk ontspanning in een bijzondere hobby: hij is in zijn vrije tijd imker. “Dat is wel een contradictie met het waterschap. Daar willen we controle, regels en procedures hebben. Als imker is er één regel: de natuur, en die regelt het wel.”
Ook opvallend is het terugkerende thema ‘water’ in Michiels privéleven en werk. “Ik heb bij elkaar zeker 10 jaar gevaren. Ik zou het zo weer willen. Mijn droom is om zelf nog eens een binnenvaartschip te hebben en te besturen. Maar mijn huidige werk vind ik leuk. Ik word gevraagd, wat ik een zege vind. Dit is echt mijn werk.” Daarom gaat Michiel na dit project graag weer aan de slag als verandermanager, liefst weer bij een waterschap en ook weer via Van Dijk. “Guido Lamet (consultant bij Van Dijk) heeft altijd mooie, uitdagende projecten voor mij gevonden, en Van Dijk is een fijne opdrachtgever.”

Meer lezen over onze projecten bij Waterschap Rivierenland? Klik hier.